Kamienica nerkowa to potoczna nazwa kamicy nerkowej. Jest ona jednym z najczęściej występujących zaburzeń układu moczowego. Polega ona na obecności w drogach moczowych nierozpuszczalnych złogów, powstających wskutek wytrącania się substancji chemicznych zawartych w moczu, jeśli ich natężenie przekroczy próg rozpuszczalności. Zazwyczaj mocz ma w swoim składzie substancje syntetyczne (tzw. inhibitory), które zapobiegają czy hamują składanie się kryształów. Czasami inhibitory te nie spełniają swojej roli, co sprzyja składaniu się kamicy nerkowej. Kamienie nerkowe zwykle wykonane są ze szczawianu czy fosforanu wapnia, a również z cystyny czy kwasu moczowego. Są one częściej u panów niż u kobiet oraz pojawiają się zazwyczaj od 20 do 30 roku życia. Szczyt zachorowań u panów oraz kobiet dostrzega się w przedziale wiekowym od 30 do 40 lat. Chociażby po samoczynnym usunięciu czy po leczeniu mogą nawracać.
Kamica nerkowa – przyczynyy
Mocz ma u części osób niezwykle zbliżony skład. Czemu w takim razie u jednych powstają kamienie w nerkach, a u różnych nie? Bezpośrednia przyczyna występowania kamicy nerkowej nie jest znana. Wiadomo natomiast, iż pewne elementy służą jej mieniu, tzw. elementy ryzyka. Są toż:
•odwodnienie organizmu, wywołane zbyt małą objętością przyjmowanych płynów czy byciem w czasie gorącym,
•wysokie natężenie w moczu substancji kamicorodnych, takich jak szczawiany, wapń, fosforany, kwas moczowy, cystyna,
•dodatni wywiad rodzinny w celu kamicy nerkowej,
•nawracające zakażenia układu moczowego,
•dolegliwości nerek (np. torbielowatość nerek),
•schorzenia metaboliczne (np. nadczynność przytarczyc),
•zastój moczu,
•dolegliwości przewodu pokarmowego (dolegliwości zapalne jelit, jak np. dolegliwość Leśniowskiego-Crohna, zespoły złego wchłaniania, stany po wycięciu fragmentu jelit),
•wykorzystywanie pewnych preparatów – np. środków zawierających wapń, witaminę D i witaminę C w wielkich ilościach,
•długotrwałe unieruchomienie.
U ponad 70% osób z rzadką dolegliwością dziedziczną, jak kwasica kanalików nerkowych, dochodzi do wzrostu kamicy nerkowej. Innymi dolegliwościami dziedzicznymi wpływającymi na wzrost dolegliwości są cystynuria (zbyt wielka ilość cystyny) oraz hiperoksaluria (zbyt duże wytwarzanie szczawianów) jako dolegliwość naturalna oraz nabyta i hiperkalcuria (zbyt duży stopień wapnia wydalanego z moczem).
Kamica nerkowa – sygnały
Kamienie nerkowe potrafią nie dawać symptomów, dopóki nie zaczynają zstępować z kielichów nerkowych do moczowodu, przez który opróżniany jest mocz z pęcherza moczowego. Jak to przyjdzie, kamienie mogą zablokować przepływ moczu z nerki. Robi to obrzęk nerek czy nerki. Silny ból jest głównym symptomem oraz miany jest w strefie brzucha czy w boku. Może również przejść do pachwiny (ból w pachwinie) czy jąder (ból jąder) − dolegliwości te określamy kolką nerkową. Bólowi mogą towarzyszyć wymioty oraz mdłości, bladość skóry, odczucie niepokoju, częste parcie na mocz oraz oddawanie moczu w ograniczonych ilościach. Czasami może pojawić się krwiomocz, spadki ciśnienia tętniczego, omdlenia, a chociażby dreszcze oraz temperatura, jeśli kamicy towarzyszy zapalenie dróg moczowych. Sygnały kolki nerkowej są zwykle tak uciążliwe, iż chory musi zgłosić się na izbę przyjęć do szpitala. Niestety jeśli kolka nerkowa pojawi się raz, ma skłonność do nawracania. Leczenie kolki nerkowej to przede wszystkim uśmierzanie ucisku. Czasami wystarczy podanie słabszych preparatów przeciwbólowych, natomiast czasami niezbędne jest podanie silnych preparatów opioidowych. Stosuje się również środki, które działają rozkurczowo na mięśnie moczowodu, dzięki czemu kamień łatwiej może przez niego przejść.
Kamica nerkowa – diagnostyka
Podstawą rozpoznania kamicy (kamienicy) nerkowej jest tak dobrze zebrany wywiad chorobowy (od pacjenta), dotyczący typu dolegliwości a ich nasilenia, a również występowania podobnych epizodów w przeszłości. Kolejnym elementem jest badanie lekarskie. W badaniu fizykalnym specjalista może określić wzmożone napięcie mięśni po stronie kolki i bolesność strefie nerki po chorej stronie w wypadku „wstrząsania” i uderzania − stan taki określamy dodatnim symptomem Goldflama, który w tym faktu jest mocno dodatni. Do podstawowych badań potwierdzających rozpoznanie kamicy nerkowej należą analizowania obrazowe. Wstępnym badaniem, czyli badaniem pierwszego etapu jest zwykle ultrasonografia, czyli USG układu moczowego. Ultrasonografia pozwala na uwidocznienie kamieni czy złogów w zakresie dróg moczowych.
Kamica nerkowa – leczenie
Celem leczenia kamicy nerkowej jest łagodzenie symptomów oraz zapobieganie dalszemu wzrostowi dolegliwości. Kamica nerkowa leczona jest zależnie od typu kamienia oraz ciężkości symptomów. Osoby z ciężkimi sygnałami mogą wymagać pobytu w szpitalu. Środki stosowane są w formie dożylnej czy doustnie. Wykorzystywanie niesteroidowych preparatów przeciwzapalnych (NLPZ), takich jak ibuprofen, naproksen, diklofenak lub ketoprofen, stosuje się przy doraźnym leczeniu bólów słabszych oraz umiarkowanych. Dodatkowo składa się środki rozkurczające mięśniówkę gładką (będącą składową ścian dróg moczowych), takie jak papaweryna, hioscyna, oksyfenonium lub drotaweryna
